O nas

Muzeum Drukarstwa w Cieszynie powstało w roku 1996 w celu zachowania dóbr kulturowych i materialnych cieszyńskiego drukarstwa. Pomyślane zostało też jako ukłon i upamiętnienie bogatych tradycji drukarskich na Śląsku Cieszyńskim.

Muzeum Drukarstwa w Cieszynie to magiczne miejsce, w którym przechował się klimat dawnych czasów. Udało się zachować typograficzną drukarnię z całym bogactwem czcionek, matryc, klisz chemigraficznych i drzeworytniczych, urządzeń i maszyn odlewniczych, urządzeń drukujących, pras dociskowych i urządzeń introligatorskich. Są też przykłady innych technik drukarskich.

Zasadą muzeum jest utrzymanie istniejących i doprowadzenie nowych nabytków do pełnej sprawności technicznej. Możemy poszczycić się jednym z najlepiej zachowanych i najbogatszych zbiorów w kraju.

Gromadzone są wszelkie materiały mówiące o miejscowych drukarniach i dokumentujące działalność zasłużonych drukarzy.

HISTORIA Muzeum Drukarstwa

W dniu 1 kwietnia 1992 roku powstała firma PRODRUK. Prezes tej firmy, Karol Franek – długoletni pracownik Cieszyńskiej Drukarni Wydawniczej, nadał jej status drukarni zabytkowej. Jeszcze w roku 1992 wyposażył firmę w ok. 25 regałów zecerskich (w tym 16 z czcionkami), 2 linotypy, krajarkę, dwie maszyny drukujące dociskowe formatu B4, trzy maszyny drukujące płaskie w formatach B3, B2 i B1. W następnych latach gromadził dalsze, zabytkowe sprzęty drukarskie. Szybko się okazało, że prowadzenie drukarni typograficznej w połowie lat 90. jest nieopłacalne. W roku 1995 firmę przeniesiono do pomieszczeń przy ul. Głębokiej 50 i rozpoczęto przygotowania do tworzenia Muzeum Drukarstwa.

Do pomysłu takiego pozytywnie ustosunkowany był ówczesny burmistrz Cieszyna, dr Jan Olbrycht. W roku 1996, w wyniku podjętych ustaleń, firma Prodruk przekazała nieodpłatnie Miastu Cieszyn zabytkowe urządzenia drukarskie z przeznaczeniem na wyposażenie Muzeum Drukarstwa. Okazało się jednak, że Miasto nie jest przygotowane do utworzenia tego rodzaju instytucji i w związku z tym prowadzenie Muzeum Drukarstwa powierzono Prodrukowi. Już wówczas było oczywiste, że firma nie będzie w stanie utrzymać niedochodowej instytucji kulturalnej. W roku 1998 z likwidowanej w Filii Uniwersytetu Śląskiego pracowni typografii, przejęto pozostałe tam narzędzia drukarskie, szufle i inne podręczne przedmioty. W dalszych latach doposażano Muzeum Drukarstwa w nowe nabytki takie jak kocioł do przetopu stopu linotypowego, maszynę do odlewania tekstów ręcznie składanych tzw. tytularkę z kompletem matryc, urządzenie zwane liniarką oraz kilka kaszt czcionek.

W roku 2002 firmę Prodruk (bez wyposażenia), sprzedano prywatnemu nabywcy z Bielska-Białej. Powstał więc problem dalszego funkcjonowania Muzeum Drukarstwa. Z pomocą przyszło stowarzyszenie Rotunda z Cieszyna, które zapewniło obsługę księgową. Nadzór nad Muzeum Drukarstwa nadal sprawował Karol Franek, który nieustannie gromadził zabytkowe urządzenia drukarskie, a także udostępniał muzeum zwiedzającym.

Wynajmowane pomieszczenia Muzeum Drukarstwa wymagały przeprowadzenia remontu, zaś Rotunda po upływie określonego na wstępie okresu, zrezygnowała z dalszej opieki.

W połowie roku 2003 doszło do kilku spotkań grupy cieszyńskich drukarzy. Wymieniano poglądy i koncepcje na temat dalszego funkcjonowania Muzeum Drukarstwa. Zrodził się pomysł założenia stowarzyszenia, którego głównym celem będzie rozwój i zapewnienie działalności placówce. Wybrana delegacja udała się do ówczesnego burmistrza dra inż. Bogdana Ficka, który zapewnił dofinansowanie na pokrycie najpilniejszych kosztów utrzymania w dotychczasowej wysokości, pod warunkiem zarejestrowania i funkcjonowania nowego stowarzyszenia.

17 października 2003 roku odbyło się spotkanie założycielskie stowarzyszenia o nazwie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie. W spotkaniu tym wzięło udział 29 osób założycieli stowarzyszenia. Uchwalono statut, powołano pięcioosobowy Zarząd. 2 lipca 2004 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie uzyskało rejestrację w Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej.

Rozpoczęto zaplanowaną wcześniej reorganizację ekspozycji. Nabyto starą prasę firmy Krausse oraz dokonano jej renowacji. Utworzono pracownię graficzną, w której rozpoczęto prowadzenie warsztatów graficznych. Poprawiono i zmieniono niektóre elementy ekspozycji, przeorganizowano pomieszczenie zecerni i rozpoczęto organizowanie lekcji muzealnych. Poszerzono także zbiory muzeum poprzez przyjęcie w depozyt gilotyny ręcznej firmy Josef Anger&Sohne, ręcznej maszyny drukującej typu Boston, drewnianego ścisku introligatorskiego, ręcznej prasy introligatorskiej, ręcznej prasy drukarskiej do odbitek próbnych, miniaturki ręcznej maszyny drukarskiej oraz zabytkowych narzędzi zecerskich i introligatorskich, a także wałków do ręcznego nakładania farb.

Od roku 2005 do 2007 Muzeum Drukarstwa w Cieszynie trzykrotnie otrzymało dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach programu Inicjatywa Wspólnotowa INTERREG IIIA. Przeprowadzono programy pod nazwą „Gdzie jest chochlik?”, „200 lat cieszyńskiego drukarstwa”, „Ciesz się Cieszynem - Miesiąc sztuki drukarskiej”. Dzięki uzyskanym dotacjom wyremontowano wnętrza muzeum. Przeprowadzono szereg czynności o charakterze promocyjnym, integracyjnym itp.

We wrześniu 2006 roku przyjęto do zbiorów kolejny linotyp i zabytkowy zestaw do sitodruku. Z uwagi na zwiększającą się ciasnotę, zaistniała pilna potrzeba pozyskania dodatkowych pomieszczeń. W kolejnych latach wprowadzono do wnętrz i odrestaurowano potężną maszynę drukarską firmy Mercedes. Stale gromadzone są maszyny i urządzenia drukarskie i introligatorskie, które po rozbiórce na części i gruntownym remoncie odzyskują dawny blask.

Jesienią 2010 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, jako jedyny przedstawiciel miasta, przyjęte zostało do prestiżowego grona obiektów tworzących Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Uczestnicząc aktywnie w organizowanych imprezach, promuje miasto Cieszyn również na turystycznej mapie Polski i Europy.

Dziś można śmiało powiedzieć, że w Cieszynie znajduje się jeden z najlepiej zachowanych i najpełniejszych typograficznych zbiorów drukarskich. Dodatkowo stowarzyszenie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie to prężnie działająca organizacja non-profit, której członkowie z wypracowanych funduszy i składek członkowskich realizują różnego rodzaju działania statutowe, wspomagane z budżetu Miasta Cieszyna oraz budżetu Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach.